بحران امنیتی آب، زنگ خطری برای دولت
نمایندگان مجلس معتقدند انتقال نادرست آب از مناطق مختلف کشور و عدم آمایش سرزمینی صحیح که باعث حضور صنعت و کشاورزی در مناطق اشتباهی از کشور شده به بحران کم‌آبی دامن زده و آن را امنیتی کرده است.
در کشوری مثل ایران که بیش از 85 درصد آن جزء مناطق گرم و خشک است بروز بحران آب مسأله‌ای طبیعی می‌نماید که البته برای مهار آن نیاز به مدیریت است که اگر نادیده گرفته شود هر روزه می‌تواند ابعاد پیچیده تری به خود بگیرد چنانچه شاهدیم، بحران آب اخیرا به سمت امنیتی شدن پیش رفته و باعث بروز درگیری‌هایی در برخی نقاط کشور شده است.
از آنجایی که جنگ آینده جنگ آب خواهد بود بعید نیست کمبود آب به جایی برسد که مردم بر سر آن درگیر شده و این درگیری ها نتیجه ای جز خونریزی نداشته باشد چنانچه امروز 4هزار روستا در سیستان و بلوچستان فاقد آب آشامیدنی سالم هستند و جلوگیری از ادامه این روند می‌تواند تبعات نامطلوبی را گریبانگیر دولت کند.
گفتنی است، امنیتی شدن بحران آب در ایران به جایی رسیده که کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز در کنار کمیسیون های انرژی و کشاورزی به مسأله ورود پیدا کرده اند که این ورود به علت درگیری اخیر بلداجی بوده که نسبت به موارد مشابه ناگوارتر می نمود.
بنابر این گزارش، پروژه انتقال آب سد چغاخور به صنایع سفیددشت در زمان استاندار سابق چهارمحال و بختیاری و ظاهرا بدون هماهنگی با مسئولان و مردم شهر بلداجی صورت گرفته که همین مسأله باعث نارضایتی کشاورزان بوده و در نهایت بعد از اعتراضات محلی، این نارضایتی ابعاد وسیع‌تری به خود گرفته و باعث بالاگرفتن درگیری‌ها در منطقه و نزاع شده است.
در کنار درگیری‌هایی که بر سر آب رخ می‌دهد و بحران آب را امنیتی می‌کند، خشکسالی‌ها و تعطیلی کشاورزی باعث بیکاری بسیاری از کشاورزان و تمایل آنها به کوچ به کلان‌شهرهاست که به علت عدم تمکن مالی و بلد نبودن کاری جز کشاورزی، به حاشیه نشینی و مشاغل کاذب روی می‌آورند که همین امر نیز بحران اجتماعی و به دنبال آن رفته رفته بحران امنیتی را دامن می‌زند.
نگرانی‌ها از امنیتی شدن بحران آب تا حدی بالا گرفت که اعضای کمیسیون امنیت ملی نیز با فراخواندن چیت‌چیان، وزیر نیرو به این کمیسیون خواستار ارائه گزارش عملکرد و راهکاری برای حل این بحران شدند که اولویت وزارت نیرو برای برنامه ریزی در حل بحران، آب شرب و بعد از آن آب های بخش کشاورزی و صنعت بوده است.
نمایندگان مجلس نیز در گفت‌وگوهایی که با خانه ملت داشتند معتقد بودند امنیتی شدن بحران آب به علت سوءمدیریتی است که وزارت نیرو مسئول آن است و باعث عملکرد سلیقه‌ای برخی مدیران شده و مشکلی را که شاید می‌شد با راه حلی فنی و تکنیکال حل کرد امروز سخت شده و نیاز به ورود دستگاه‌های امنیتی دولت و مجلس دارد. متن گفتگوها را در ادامه می‌خوانید:
جاسمی: انتقال آب با نگاه ملی نیاز به قانونگذاری مجلس دارد/آب شرب در اولویت‌های وزیر نیرو برای حل بحران است
سید قاسم جاسمی درخصوص بحران آب که دامن کشور را گرفته و روز به روز به سمت امنیتی شدن پیش می رود، گفت: متأسفانه به علت خشکسالی های اخیر در دو دهه گذشته، مشکلات آب دامن گیر کل کشور شده است.
نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی بر همین اساس تصریح کرد: علیرغم اینکه مشکل آب در سراسر کشور وجود دارد اما مشکلات شرق کشور مضاعف است چرا که دولت افغانستان کمک آن چنانی نکرده و یا به سختی کمک می کند تا حوزه آب شرق ایران تأمین شود.
وی در ادامه با تأکید بر ضرورت حل مشکلات آب کشور تا پایان سال آینده گفت: امروز مشکلات تکنیکی حوزه آب به مشکلات امنیتی و اجتماعی کشیده شده لذا کمیسیون امنیت ملی به قضیه ورود کرده چرا که نارضایتی های عمومی باعث بروز برخی درگیری ها در مناطق مختلف کشور شده است.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در پایان به جلسه ای که اخیرا در کمیسیون امنیت با حضور چیت چیان وزیر نیرو صورت گرفت اشاره و خاطرنشان کرد: اولویت های وزیر نیرو برای حل بحران آب، برای آب شرب است و اولویت های بعدی در بخش صنعت و کشاورزی قرار دارد که البته همین نکته نیز مهم است چرا که اگر آب شرب مدیریت نشود به عنوان یک ضرورت ممکن است مردم با هم درگیر شود از طرفی لازم است انتقال آب بین مناطق مختلف کشور به شیوه صحیح و با نگاه ملی باشد و ازسوی مجلس قانونگذاری شود.
جمالی نوبندگانی: انتقال نادرست آب از مناطق مختلف کشور باعث درگیری مردم و امنیتی شدن بحران آب شده است
محمدجواد جمالی نوبندگانی با بیان اینکه امنیتی شدن بحران آب از چندسال قبل قابل پیش بینی بود، گفت: بحران آب نه تنها در داخل کشور بلکه در مرزهای افغانستان، عراق و ترکمنستان مشهود است لذا باید قبول کنیم به عنوان کشوری گرم و خشک نه تنها در کویرزدایی موفق نبوده ایم بلکه باعث کویرزایی نیز شده ایم.
نماینده مردم فسا در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه به مسأله آمایش سرزمینی در بخش صنعت و کشاورزی توجهی نشده است، عنوان کرد: برای مثال کشت محصولات آب‌بری مثل هندوانه و ذرت را در مناطق کم آب شاهدیم و در شهرهایی که مشکل آب دارند فولاد و پتروشیمی راه اندازی شده است در حالی که یک واحد پلی اتیلن سبک پتروشیمی، 3.5 میلیون مترمکعب آب در سال نیاز دارد.
وی در ادامه آب های زیرزمینی هر کشور را به عنوان ذخایر استراتژیک آن کشور دانست و گفت: در خارج از کشور تنها 20 درصد از سفره های زیرزمینی برداشت می کنند در حالی که ما بیش از 80 درصد از آن برداشت کرده ایم تا جایی که امروز در شهرستان فسا و در روستای دیندارلو شاهد گسست زمین بوده ایم که به خاطر خالی شدن سفره های زیرزمینی آب است.
جمالی نوبندگانی ادامه داد: دولت تنها راهی که برای حل بحران آب دیده است، انتقال آب از مناطق مختلف کشور است که همین باعث درگیری مردم و امنیتی شدن بحران شده است، مثلا برای زاینده رود و کارون از کوه های بختیاری آب می برند که همین باعث افزایش بحران آب در مناطق شده است.
این نماینده مردم افزود: استان چهارمحال و بختیاری تنها یک درصد وسعت کشور را دارد اما 11 درصد آب کشور را نیز در خود جای داده است با این حال به برخی از روستاها از طریق تانکر آب رسانی می شود لذا مشکل آب در این استان هم وجود دارد که شاهد امنیتی شدن این قضیه درگیری اخیر بلداجی بود که به خاطر انتقال آب به فولاد صورت گرفت.
عضو هیأت رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: کمبود آب باعث تعطیلی کشاورزی در برخی سرزمین ها می شود که همین باعث پناه بردن بسیاری از خانواده های روستایی به شهرهای بزرگ شده که چون شغل دیگری جز کشاورزی نیاموخته اند به شغل های کاذب روی می آورند که همین کار رفته رفته بحران اجتماعی و به دنبال آن بحران امنیتی را پیش رو می گذارد.
حسنوند: بحران امنیتی و اجتماعی ناشی از کم‌آبی زنگ خطری برای دولت است/ درخواست از دولت برای اختصاص یک میلیارد دلار برای حل موضوع
فریدون حسنوند آب را یکی از ضروریات جامعه امروز کشور دانست و گفت: عدم مدیریت صحیح مصرف آب در حوزه های مختلف صنعت و کشاورزی باعث بحران آب شده که البته شرایط جوی نیز به آن دامن زده است.
نماینده مردم اندیمشک در مجلس شورای اسلامی در ادامه با تأکید بر اینکه باید در هزینه برای مهار آب و مدیریت صحیح آن اقدامات جدیدی را آغاز کرد، گفت: در این خصوص تلاش هایی صورت گرفته و از دولت نیز خواسته ایم تا یک میلیارد دلار، جدا از سایر بخش ها به این حوزه اختصاص داده شود تا مدیریت صحیحی در حوزه منابع آبی صورت گیرد.
وی افزود: مدیریت صحیح آب باید به نحوی باشد که حتی اگر سدهای آب کشور پر باشند باز هم بخش های کشاورزی و صنعت به درستی از آب استفاده کنند و در مناطق درستی از کشور مستقر شوند.
رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در پایان تأمین آب در هر کشور را از شرایط اولیه حکومت عنوان کرد که اگر رسیدگی نشود به سرعت بحران اجتماعی و امنیتی در پی خواهد داشت و خاطرنشان ساخت: بحران های امنیتی که امروز از قبال بحران کم آبی به وجود آمده هشدار و زنگ خطری برای دولت است که حتی باعث ورود کمیسیون های امنیت ملی، انرژی و کشاورزی شده است لذا باید نسبت به این حالت اضطراری اقدامی عاجل و خارج از شرایط عادی صورت گیرد.
محبی‌نیا: منشأ سوءمدیریت آب در وزارت نیرو است/عدم اقدام کارشناسی و عملکرد سلیقه‌ای باعث امنیتی شدن بحران آب شد
جهانبخش محبی نیا با ابراز تأسف از امنیتی شدن بحران آب در کشور، گفت: متأسفانه مسئولان نتوانستند در تخصیص آب، استحصال از آب، رعایت الگوی مصرف و مهار آب های زیرزمینی و سطح زمین، مدیریت لازم را داشته باشند.
نماینده مردم میاندوآب، شاهین دژ و تکاب در مجلس شورای اسلامی در ادامه با بیان اینکه در تخصیص آب ازسوی وزارت نیرو شاهد اقدامات نادرستی هستیم، عنوان کرد: سوءمدیریت آب، عدم اقدام کارشناسی و عملکرد سلیقه ای باعث دامن زدن به مسائل و افزایش مشکل آب و کشیده شدن آن به حوزه امنیتی بوده است.
وی افزود: امروز از دولت و مجلس به خصوص کمیسیون های انرژی، کشاورزی و امنیت ملی انتظار داریم با حساسیت ویژه نسبت به جلوگیری از پیشروی امنیتی شدن بحران آب اقدام کنند.
عضو هیأت رئیسه کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات کشور مجلس شورای اسلامی در پایان با اشاره به اینکه امروز در بسیاری از نقاط کشور به دلیل بحران آب، درگیری‌هایی گزارش شده، خاطرنشان کرد: یکی از مهم ترین عناوین برنامه ششم توسعه کشور باید به زمینه آب اختصاص یابد چرا که مشکل مدیریت کلان در این حوزه داریم و عدم رعایت اقتصاد در استفاده از آب در کنار خشکسالی‌های اخیر امروز ما را به این نقطه رسانده که آب یکی از دغدغه های اجتماعی و امنیتی شده است.
نوریان: فعالیت دستگاه های و مقامات مربوطه بر اساس کشمکش های منطقه ای بحران آب را سیاسی کرد
اردشیر نوریان کم آبی را از مهم ترین موضوعات کشور دانست و گفت: متأسفانه مسئولان مربوطه چه در وزارت جهاد کشاورزی و چه در وزارت نیرو همه تکالیف خود را به نحو احسن انجام ندادند از طرفی سازمان محیط زیست نیز ورود به هنگامی در پروژه انتقال آب نداشته است.
نماینده مردم شهرکرد، سامان و بن در مجلس شورای اسلامی بر همین اساس تصریح کرد: تمامی مشکلات در خصوص بحران آب دست به دست هم داد تا موضوع آب از حالت فنی که می توانست برای سه بخش شرب، صنعت و کشاورزی باعث توسعه شود به مسأله ای سیاسی و امنیتی تبدیل شود.
وی افزود: زمانی که دستگاه های مربوطه و مقامات به جای ملاحظات اساسی بر اساس کشمکش های منطقه ای و نظرات گروهی و سیاسی فعالیت کنند مشکل آب از کنترل خارج شده و موضوع کاملا امنیتی می شود.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در پایان با تأکید بر توجه به سند جامع توزیع آب کشور، خاطرنشان کرد: مقامات سازمان محیط زیست باید پروژه های انتقال آب را جدی گرفته و منافع عمومی کشور ار در نظر بگیرند چرا که مشکل اصلی آب سوءمدیریت آن است که بحران را از حالت اجتماعی به سیاسی و امنیت کشاده و هزینه کشور را بالا برده است.