60 درصد آب های تجدیدپذیر کشور، سهم طبیعت است

مشاور رییس سازمان حفاظت محیط زیست:

دکتر رضا مکنون با تاکید بر تاثیر مخرب بحران آب بر وضعیت منابع طبیعی کشور، گفت: میزان بارش سالانه کشور نسبت به گذشته حدود 9 میلی متر کاهش یافته است که اثر آن بر خشکسالی در حدود 3 تا 3.5 درصد است.

یکی از دلایل کاهش بارش در شهرهای بزرگ به وجود آمدن حالت جزیره حرارتی و نیز پدیده ریزگردهاست. الگوی بارش ها هم تغییر پیدا کرده است و تعداد بارش های زیر 10 میلی متر زیاد شده است که چندان کارساز نیستند چون باعث به وجود آمدن رودخانه و آب جاری نمی شوند. بنابراین یک افتی از این طریق به وجود می آید. علاوه بر اینها، به دلیل برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی و کاهش سطح آب سفره های زیرزمینی، آب نفوذیافته به این سفره ها نمی رسد که باعث تغذیه زیرزمینی رودخانه ها شود.

مشاور رییس سازمان حفاظت محیط زیست، افزود: در چندسال گذشته میزان دبی رودخانه های ما حدود 42 درصد کمتر شده است بدون اینکه میزان بارش ما تا این حد کاهش یافته باشد. این موضوع باعث خشک شدن بسیاری از دریاچه ها و تالاب های کشور شده است.

عضو هیات علمی دانشکده عمران دانشگاه امیرکبیر، خاطرنشان کرد: از آنجاکه منابع طبیعی کشور به طور مستقیم و غیرمستقیم از منابع آب تغذیه می شود، دگرگونی در ساختار و فرآیند این انتقال، اکوسیسستم های ما را دچار مشکل کرده است. به دلیل آنکه همان آبی که در اثر بارش، جاری می شد و به دریاچه ها و تالاب ها می ریخت، با احداث سد و نیز برداشت آب برای کشاورزی گسترده که سطح تبخیر را بالا برده است، دیگر به اکوسیستم های طبیعی و منابع طبیعی کشور وارد نمی شود.

مکنون با اشاره به پیامدهای غیرمستقیم کمبود آب بر منابع طبیعی و حیات جانداران، گفت: قطعا وقتی دریاچه ای خشک می شود، دیگر پرندگان مهاجر به آن منطقه نخواهند آمد. بسیاری از جنگل های زاگرس از جمله درختانی مثل بلوط که زایش طبیعی داشتند، از بین رفته اند. چرای بی رویه دام در مراتع و جنگل ها هم، این منابع ارزشمند را دچار معضل کرده است. وقتی این پوشش های گیاهی از بین می روند، آن آبی که می آید، دیگر توان جذب شدن ندارد.

نایب رییس کمیته توسعه پایدار، تصریح کرد: بی تردید ادامه این روند بر آینده این سرزمین و ساکنانش تاثیر خواهد داشت. ما باید شرایط زندگی و الگوهای توسعه ای خود را با شرایط جدید منطبق کنیم. دیگر الگوهای توسعه که مصرف زیاد آب و افزایش تبخیر را به همراه دارد، جوابگو نیستند. اگر این تطبیق صورت نگیرد، توان اداره همین 80 میلیون نفر را هم نخواهیم داشت.

وی اظهار کرد: ما باید نزدیک به 60 درصد آب های تجدیدپذیرمان را برای طبیعت کنار بگذاریم. زمانی میزان آب تجدیدپذیر کشور 130 میلیارد مترمکعب بود که این عدد هم اکنون به 100 میلیارد مترمکعب کاهش یافته است. بنابراین ما می بایست با 40 میلیارد مترمکعب آب، ایران را اداره کنیم.

عضو هیات علمی دانشکده عمران دانشگاه امیرکبیر با تاکید بر لزوم الگو گرفتن از تجربیات موفق دیگر کشورها در این زمینه، گفت: هم اکنون کشورهایی در دنیا هستند که با همین سرانه آب، کشورشان را اداره می کنند. الگوی کشت در این کشورها، کشت گلخانه ای است. انتقال آب به جای کانال با لوله انجام می شود. آنها به طورجدی در زمینه بازیافت فاضلاب ها و تثبیت زمین ها کار کرده اند. بنابراین ما هم باید به این سمت حرکت کنیم.